Dedicated sunucular, yüksek performans ve özel kaynak yönetimi isteyen web siteleri için kritik altyapıdır. Ancak güçlü donanım, doğru yapılandırma ve sürekli optimizasyonla desteklenmediğinde beklenen performans sağlanamaz. Bu rehberde; pratik optimizasyon teknikleri, örnek komutlar ve gerçek vaka çalışmaları ile sunucunuzu en üst seviyeye taşımanın yollarını anlatacağız.
İçindekiler
Dedicated Sunucu Performansını Etkileyen Temel Faktörler
CPU, RAM, Disk hızı (NVMe SSD önerilir)
Ağ bant genişliği ve gecikme
İşletim sistemi ve kernel ayarları
Yazılım yığını (Web sunucu, veritabanı, PHP vb.)
Güvenlik ve firewall yapılandırması
Trafik yoğunluğu ve uygulama optimizasyonları
Temel Optimizasyon İpuçları ve Örnek Komutlar
a) Güncel İşletim Sistemi ve Kernel Güncellemesi
# Ubuntu / Debian tabanlı sistemlerde: sudo apt update && sudo apt upgrade -y sudo reboot
Kernel güncellemeleri, performans ve güvenlik iyileştirmeleri getirir.
b) Gereksiz Servisleri Devre Dışı Bırakma
# Sistemde aktif servisleri listele systemctl list-units --type=service --state=running # Örnek: Apache kullanmıyorsanız devre dışı bırakın sudo systemctl stop apache2 sudo systemctl disable apache2
Kaynak tüketimini azaltır.
c) Disk Performansını Optimize Etme (I/O Scheduler Ayarı)
# Mevcut scheduler'ı kontrol et cat /sys/block/sda/queue/scheduler # Daha hızlı scheduler ayarla (deadline veya noop önerilir) echo deadline | sudo tee /sys/block/sda/queue/scheduler
NVMe SSD için scheduler ayarı performansı artırabilir.
d) PHP-FPM ve OPcache Ayarları
/etc/php/7.4/fpm/php.ini dosyasına aşağıdaki satırları ekleyerek OPcache etkinleştirin:
opcache.enable=1 opcache.memory_consumption=128 opcache.interned_strings_buffer=8 opcache.max_accelerated_files=10000 opcache.validate_timestamps=1
PHP-FPM yapılandırmasını optimize etmek için:
# PHP-FPM ayar dosyası (örn: /etc/php/7.4/fpm/pool.d/www.conf) pm = dynamic pm.max_children = 50 pm.start_servers = 5 pm.min_spare_servers = 5 pm.max_spare_servers = 35
e) MySQL Sorgu Önbelleği ve İndeksleme
my.cnf içine aşağıdaki satırları ekleyerek sorgu önbelleğini aktif edin:
query_cache_type = 1 query_cache_size = 64M
Ayrıca veritabanı tablolarınızı optimize edin:
OPTIMIZE TABLE tablo_adi;
f) Web Sunucu Optimizasyonu (NGINX Örneği)
# nginx.conf içinde: worker_processes auto; worker_connections 10240; keepalive_timeout 65; sendfile on; tcp_nopush on; tcp_nodelay on; gzip on; gzip_types text/plain application/xml application/json application/javascript text/css;
İleri Seviye Optimizasyonlar ve Ağ Ayarları
a) TCP Parametrelerini İyileştirme
/etc/sysctl.conf dosyasına ekleyin:
net.core.somaxconn = 65535 net.ipv4.tcp_fin_timeout = 15 net.ipv4.tcp_tw_reuse = 1 net.ipv4.ip_local_port_range = 1024 65000 net.ipv4.tcp_max_syn_backlog = 4096
Sonra değişiklikleri uygula:
sudo sysctl -p
b) CDN Entegrasyonu ve HTTPS Kullanımı
Cloudflare veya benzeri CDN hizmeti ile statik içerikler hızlandırılır, HTTPS sertifikası (Let’s Encrypt) ücretsiz olarak kolayca kurulabilir.
sudo apt install certbot python3-certbot-nginx sudo certbot --nginx -d example.com -d www.example.com
Gerçek Vaka Çalışmaları
Vaka 1: E-Ticaret Sitesinde Yüksek Trafik Yönetimi
Bir Burtinet müşterisi, yoğun kampanya dönemlerinde yüksek trafik alıyor ancak sayfa yükleme süreleri 5 saniyeyi buluyordu. Aşağıdaki adımlar uygulandı:
NVMe SSD’ye geçiş
NGINX optimizasyonu ve PHP OPcache aktifleştirme
Redis tabanlı veritabanı önbellekleme kurulumu
Cloudflare CDN entegrasyonu
Sonuç: Ortalama sayfa yükleme süresi 5 saniyeden 1.2 saniyeye düştü ve sunucu kaynak kullanımı %40 azaldı.
Vaka 2: Kurumsal Web Sitesinde Kesintisiz Performans Sağlama
Büyük bir kurumsal site, dedicated sunucusundaki yoğun işlem yükü nedeniyle zaman zaman sunucu yanıt vermez hale geliyordu. Çözüm olarak:
Gereksiz servislerin kapatılması
TCP parametrelerinin optimize edilmesi
MySQL sorgu önbelleğinin etkinleştirilmesi
Sunucu kaynaklarının 7/24 izlenmesi ve otomatik uyarı sistemi kurulması
Sonuç: Sunucu kesintileri %90 azaldı, yanıt süreleri %50 iyileşti.
İzleme ve Sürekli İyileştirme
Zabbix, Nagios, Netdata gibi araçlarla sistem performansını sürekli takip edin.
Düzenli log analizi yaparak darboğazları belirleyin.
Yeni güncellemeler ve teknolojiler çıktıkça altyapınızı güncel tutun.
Sonuç
Dedicated sunucularınızda performans optimizasyonu, kullanıcı memnuniyetini artırmak ve altyapı maliyetlerini azaltmak için olmazsa olmazdır. Yukarıda paylaşılan ipuçları, komutlar ve vaka çalışmaları ile sunucunuzun potansiyelini maksimuma çıkarabilirsiniz.
Burtinet olarak, özel destek ve performans odaklı altyapı çözümlerimizle yanınızdayız. Daha hızlı ve kesintisiz bir hosting deneyimi için bize ulaşın!